الف- بخشنامه ها:
6-1) بخشنامه های گمرک ج.ا.ایران
6-2) بخشنامه های امور کارنه تیر(آ.ت.آ) اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران
6-3) بخشنامه های اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور
6-4) اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان تهران
6-5) انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی ایران
6-6) ترتیب بخشنامه ها بر اساس تاریخ.
6-7) آرشیو
ب- قوانین و مقررات:
1-حمل و نقل داخلی کالا:
در حال حاضر قوانین حمل و نقل کالا در کشور کاربرد بسیاری دارد و بسیاری از صنایع و شرکت‌ها از سیستم حمل و نقل داخلی برای سرعت بخشیدن به امور جا به جای بار خود استفاده می‌کنند. قوانین داخلی حمل و نقل کالا این امکان را برای شرکتهای باربری و رانندگان فراهم می‌کند تا بتوانند با خیال راحت‌تر مبادلات خود را انجام دهند و از سوی دیگر این اطمینان به صاحبان بار داده می‌شود که با خیال راحت طبق این قوانین مرسولات خود را به شرکتهای حمل و نقل کالا بسپارند قوانین داخلی کالا به چهارگروه زیر تقسیم بندی می شوند:
1) قوانین حمل و نقل داخلی کالا.
2) قوانین حمل و نقل دریایی کالا.
3) حمل و نقل هوایی کالا.
4) قوانین حمل و نقل ریلی کالا.
1) قوانین حمل و نقل داخلی کالا به شرح زیر است:
1- تمامی مرسولات نیاز به بارنامه دارند. بارنامه باید توسط شرکت حمل و نقل و صاحب کالا در چند نسخه تکمیل و به امضا برسد. در صورت بروز مشکل و طرح شکایت از سوی طرفین، بارنامه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
2- محل بارگیری کالا ممکن است گمرک، ایستگاه قطار، انبار یا هر جای دیگر باشد؛ اما تمام این مکان‌ها باید متعلق به شرکت حمل و نقل باشد و بارگیری در جایی که تحت تملک شرکت نیست، غیر قانونی است.
3- تخلیه بار باید در محلی که متعلق به شرکت گیرنده است، انجام شود.
4- انجام بارگیری باید طبق قوانین مرتبط با آن منطقه انجام شود.
5- برخی از کالاها برای حمل و نقل نیاز به پروانه عبور دارند که باید دریافت شود.
6 – هزینه‌های مربوط به حمل و نقل به صورت توافقی و در بارنامه ثبت می‌شود و در صورتی که دو طرف بر سر این مبلغ به توافق نرسند، مبلغ بر اساس تعرفه‌های کلی محاسبه می‌شود.
7- حق تمبر بارنامه توسط شرکت حمل و نقل پرداخت می‌شود.
8 – میزان کارمزد برای مناطق آزاد تجاری و مرزهای گمرکی، برای بارهای دولتی سه درصد و برای بارهای خصوصی چهار درصد از کل کرایه محاسبه می‌شود. این میزان کارمزد برای مناطق غیرتجاری و برای بارهای دولتی ۶ درصد و بارهای خصوصی ۷ درصد است. برای خرده بار نیز میزان کارمزد به ۹ درصد می‌رسد.
9- هزینه پایانه‌های عمومی، حواله بارگیری و برگه‌های نوبت‌دهی توسط صاحب کامیون یا راننده پرداخت می‌شود.
10- در صورتی که پس از صدور حواله بارگیری، صاحب بار نتواند کالا را برای ارسال آماده کند، به ازای هر ۱۲ ساعت که از زمان بارگیری بگذرد، مبلغی به عنوان حق توقف از او دریافت می‌شود. این قانون در مورد تخلیه بار نیز اجرا می‌شود.
11- در صورتی که در مورد هر یک از این قوانین اختلاف نظر بین طرفین پیش بیاید، شرکت حمل و نقل و پایانه‌های کشور وارد عمل می‌شود و به حل اختلاف می‌پردازد.
2) قوانین حمل و نقل دریایی کالا:
قوانین حمل و نقل دریایی کالا توسط کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشد؛ اما هرچه که باشد، باید بدانید که تمامی این قوانین برگرفته از قوانین بین‌المللی هستند. طبق این قوانین و بر اساس توافقات انجام شده، شرکت حمل و نقل موظف است با دریافت اجرت تعیین شده، کالا را در زمان تعیین شده به دست گیرنده برساند.
قوانین حمل و نقل کالا به صورت دریایی به شرح زیر است:
1- تمامی مسئولیت‌های حمل و نقل دریایی کالا بر عهده شرکت حمل و نقل است و اگر هر خسارتی به کالا وارد شود یا کلاً نابود شود، باید خسارت وارد شده را به صاحب کالا بپردازد. مگر اینکه با ادله کافی خلاف آن را ثابت کند. البته قوانین ایران کمی متفاوت است و مسئولیت سلامت کالا به طور کامل بر عهده شرکت حمل و نقل نیست؛ مگر زمانی که کوتاهی شرکت، عامل خسارت بر کالا باشد.
2- بسته‌بندی کالا باید توسط صاحب بار به درستی انجام شود. همچنین اطلاعات دقیق از نوع بار، ارزش، تعداد و زمان تحویل کالا را به شرکت اطلاع دهد. در غیر این صورت مسئولیت خسارت بر عهده صاحب کالا است.
3- بیمه کالا توسط صاحب بار انجام می‌شود؛ مگر در مواردی خاص که شرکت حمل و نقل، بیمه آن را به عهده می‌گیرد.
4- برای تضمین سلامت بار، صاحب بار می‌تواند مبلغی را به صورت سفته یا چک به عنوان ضمانت از شرکت حمل و نقل دریافت کند.
5- صدور بارنامه، تضمین سلامت کالا، حمل و تحویل بار به عهده شرکت حمل و نقل است.
3) حمل و نقل هوایی کالا:
یکی از ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های ترانزیت کالا، حمل و نقل هوایی است. طبق قوانین حمل و نقل کالا به صورت هوایی، انواع کالای معمولی، فاسدشدنی، کالاهای با ارزش، بارهای خطرناک و مواردی از این دست را می‌توانید با استفاده از هواپیماهای باربری جا به جا کنید. حمل و نقل کالا به صورت هوایی به دو صورت انجام می‌شود:
1- روش فریت: این روش مخصوص حمل و نقل کالاهای مسافران هواپیما است و توسط هواپیماهای مسافربری انجام می‌شود.
2- روش کارگو: این روش حمل و نقل توسط هواپیماهای باربری با رعایت استانداردهای ایمنی کالا انجام می‌شود که بسیار مقرون به صرفه است. در این روش حمل و نقل کالا به صورت جمعی انجام می‌شود و تجار می‌توانند بارهای خود را به همراه سایر کالاهای دیگر ارسال کنند.
قوانین حمل و نقل هوایی کالا:
قوانین حمل و نقل کالا به صورت هوایی به شرح زیر است:
1- بارنامه باید توسط شرکت حمل و نقل تنظیم و طی سه سند به امضا و تأیید صاحب بار و حمل‌کننده برسد. بارنامه به همراه کالا، تحویل متصدی حمل و نقل می‌شود.
2- در صورتی که تعداد بارها بیش از یک بسته باشد، متصدی می‌تواند از صاحب بار بخواهد برای هر یک از آنها یک بارنامه تهیه کند.
3- تمامی اطلاعات لازم در خصوص آدرس فرستنده و گیرنده، خصوصیات و ارزش کالا، نوع آن، نوع بسته‌بندی، تعداد بسته‌ها، هزینه‌های پرداخت شده و مواردی از این دست باید در بارنامه ذکر شود.
4- در صورتی که اطلاعات نادرستی از بار یا محل تخلیه بار توسط صاحب بار وارد شده باشد که به خسارت منجر شود، مسئولیت خسارت بر عهده متصدی حمل و نقل نیست.
5- در صورتی که شرکت متصدی خسارت یا مفقودی کالا را بپذیرد، یا اینکه مدت زمان ۷ روز از تحویل زمان تعیین شده برای تحویل کالا گذشته باشد و کالایی به گیرنده تحویل نشده باشد، صاحب کالا می‌تواند برای دریافت حق و حقوق خود اقدام کند.
4) قوانین حمل و نقل ریلی کالا:
حمل و نقل ریلی یکی از قدیمی‌ترین روش‌های ترانزیت کالا است و قوانین حمل و نقل کالا به صورت ریلی هر یک الی دو سال یک بار مورد بازبینی و تصحیح قرار می‌گیرند. برای جا به جایی بار به این روش باید مجوزهای لازم از اداره راه و ترابری دریافت شود و وجود بارنامه نیز ضروری است. قوانین حمل و نقل ریلی کالا به شرح زیر است:
1- نرخ حمل و نقل ریلی کالا به صورت توافقی بین طرفین تعیین می‌شود و در صورت عدم توافق، مبلغ بر اساس تعرفه‌ها تعیین می‌شود.
2- بارنامه برای هر یک از کالاها بر اساس قوانین و دستورالعمل‌های هیئت مدیره راه‌آهن تهیه می‌شود.
3- شرکتهای حمل و نقل با انعقاد بارنامه در قبال صاحبان کالا مسئولیت دارند. راه‌آهن مسئول سلامت بار است و در صورت بروز خسارت باید مبالغ آن را به صاحب بار پرداخت کند. مگر اینکه با دلایل کافی ثابت کند که خسارت وارد شده از طرف راه‌آهن نبوده است.
4- هر واگن نیاز به یک بارنامه جداگانه دارد.
2- قوانین حمل و نقل بین‌المللی کالا در ایران:
درست است که قوانین حمل و نقل کالا در تمامی کشورها مشترک هستند و تمامی بازرگانان و تجار باید این قوانین را رعایت کنند، اما کشورهایی هم هستند که قوانین مخصوص به خود را دارند که البته این قوانین نیز بر اساس قواعد بین‌المللی تأیید شده توسط تمامی کشورها نوشته شده‌اند. همان‌طور که در ابتدای مطلب به این موضوع اشاره شد، این قوانین شامل کنوانسیون‌هایی است که تجار باید از آنها آگاهی داشته باشند و در زیر به آنها اشاره ودر قسمت کنوانسونها بطور کامل به آن پرداخته شده است.
1- کنوانسیون تیر .
2- کنوانسیون سی ام آر.
3- کنوانسیون کالای خطرناک.
4- موافقت ترانزیت تجاری سازمان همکاری اقتصادی .ECO
- دستورالعمل اجرایی تیر:
کارنه تیر یک سند ترانزیت گمرکی است و دارنده آن که درواقع شرکت های حمل ونقل بین المللی جاده ای می باشند ، قادر خواهند بود کالاهای صادراتی و یا وارداتی را تحت پوشش این دفترچه و ازطریق جاده حمل کنند.
قوانین مربوط به استفاده کارنه تیر
نحوه صدور – کارنه تیر توسط مؤسسه صادرکننده برای دارنده ای که عضو آن مؤسسه بوده و ساکن آن کشور می باشد ، صادر می گردد.
زبان – روی جلد کارنه تیر حتماً به زبان رسمی تیر یعنی انگلیسی و فرانسه خواهد بود. برگه های داخلی می تواند به زبان فرانسه و انگلیسی باشد یا اینکه فرانسه و یکی از زبانهای رسمی سازمان ملل باشد.
اعتبار – کارنه تیر می بایست درمدت زمان اعتبارش مورد استفاده قرارگیرد. طبق ماده9 کنوانسیون اگر کارنه تیر حتی درآخرین روزاعتبارش توسط مراجع گمرکی درمبدا مورد قبول قرار گیرد تا پایان عملیات حمل ونقل کماکان معتبر و می بایست مورد قبول گمرکات سرراهی و مقصد قرار گیرد.
تعداد کارنه تیر – برای هرعملیات حمل برای یک دستگاه کامیون یا “ترکیب وسائل نقلیه” یک کارنه تیر مورد نیازاست.
تعداد گمرکات مبدا ومقصد – جمع گمرکات مبدا یا مقصد نبایستی از 4گمرک خانه تجاوز کند به عبارتی حداکثر تعداد گمرکات مجاز مبدا ومقصد درمجموع برای یک کارنه تیر درحال حاضر 4 گمرک می باشد.
نحوه پرکردن کارنه تیر
مشخصات کامل مبدا / مقصد/ شماره ترانزیت / شماره گواهی قبولی و اطلاعات دارنده می بایست در محل های مربوطه قید شود.
هرگونه پاک و یا لاک گرفتگی ممنوع است و برای تصحیح حرف / یا عدد غلط می بایست برروی آن ضربدر زده شود سپس حرف / یا عدد صحیح نوشته و به مهر مراجع ذیصلاح رسیده شود.
اطلاعات درمانیفست زرد رنگ وهمینطور دیگر صفحات کالا تکمیل شود.
جعبه (15/14/13) می بایست حتماً به امضا ومهر شرکت برسد درغیراینصورت فاقد اعتبار تلقی خواهد شد.
درهنگام حادثه / تصادف
درصورتیکه پملب کامیون شکسته یا مخدوش شود می بایست مراتب فوراً به نزدیکترین گمرک اطلاع داده شود.
صورتجلسه گمرک / پلیس حتماً می بایست اخذ گردد.
درصورت تصادفی که محموله می بایست از کامیون به کامیون دیگر انتقال داده شود، می بایست تا حد امکان درحضور نماینده گمرکی باشد.
درموارد اضطراری و ویژه اگر سلامت محموله درخطر باشد ، بدون حضورنماینده گمرک هم می توان کالا را از کامیون تصادف دیده به کامیون دیگر انتقال داد، لذا می بایست بعداً مراتب به اولین گمرک گزارش شود.
اظهاریه قرارداد
برای دریافت متن اظهاریه قرارداد به منوی فرم های کارنه تیر مراجعه نمائید.
دارنده راهنمای تیر
برای دریافت متن دارنده راهنمای تیر به منوی فرم های کارنه تیر مراجعه نمائید.
قوانین مربوط به استفاده کارنه تیر:
نحوه صدور – کارنه تیر توسط مؤسسه صادرکننده برای دارنده ای که عضو آن مؤسسه بوده و ساکن آن کشور می باشد ، صادر می گردد روی جلد کارنه تیر حتماً به زبان رسمی تیر یعنی انگلیسی و فرانسه خواهد بود. برگه های داخلی می تواند به زبان فرانسه و انگلیسی باشد یا اینکه فرانسه و یکی از زبانهای رسمی سازمان ملل باشد
اعتبار – کارنه تیر می بایست درمدت زمان اعتبارش مورد استفاده قرارگیرد. طبق ماده9 کنوانسیون اگر کارنه تیر حتی درآخرین روزاعتبارش توسط مراجع گمرکی درمبدا مورد قبول قرار گیرد تا پایان عملیات حمل ونقل کماکان معتبر و می بایست مورد قبول گمرکات سرراهی و مقصد قرار گیرد.
تعداد کارنه تیر – برای هرعملیات حمل برای یک دستگاه کامیون یا “ترکیب وسائل نقلیه” یک کارنه تیر مورد نیازاست.
تعداد گمرکات مبدا ومقصد – جمع گمرکات مبدا یا مقصد نبایستی از 4گمرک خانه تجاوز کند به عبارتی حداکثر تعداد گمرکات مجاز مبدا ومقصد درمجموع برای یک کارنه تیر درحال حاضر 4 گمرک می باشد.
ج)-قوانین و مقررات گمرکی
د) قوانین و مقررات راهداری و حمل و نقل جاده ای
ه)قوانین و مقررات امور کارنه تیر (آ.ت.آ) اتاق بازرگانی ، صنایع و معادن و کشاورزی ایران
